Myspace Falling Objects

Κυριακή 27 Φεβρουαρίου 2011

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΧΑΡΤΑΕΤΟΥ

«Όποιος δεν έπαιξε ποτέ του με χαρταετό, δεν κοίταξε όσο χρειάζεται ψηλά. Όποιος δεν ένιωσε την αντίσταση του μεγάλου σπάγκου, δεν εκατάλαβε τη δύναμη του αέρα. Κι όποιος δεν εφώναξε με την ευθύνη και την πρωτοβουλία του παιδιού που βλέπει να κινδυνεύει στο ψηλό μετεώρισμά του ο αετός, δεν ένιωσε τη χαρά του να τα βγάζεις πέρα μόνος σου με τη Φύση».Δημήτριος Λουκάτος

Οι μαγικοί χαρταετοί και οι επανδρωμένες (!) πτήσεις

Η ιστορία του χαρταετού έχει βαθιές ρίζες στην αρχαία Κίνα, ξεπερνώντας τα 2.400 χρόνια ζωής. Υλικό κατασκευής των αετών δεν υπήρξε, βεβαίως, από την αρχή το χαρτί. Σε κείμενο του 4ου π.Χ. αιώνα αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι κάποιος Κουνγκσού Φαν κατασκεύασε ένα «ξύλινο πουλί» που πέταγε τρεις μέρες συνεχώς.




Οι λαοί της Ανατολής χρησιμοποιούσαν τους (χαρτ)αετούς σε μαγικές τελετές, θρησκευτικές εκδηλώσεις και ενέργειες εξορκισμού του κακού. Πολλοί έδεναν πάνω τους μικρά χαρτάκια, πάνω στα οποία έγραφαν τις αρρώστιες και τις συμφορές τους και τις άφηναν να φύγουν μακριά, ενώ άλλοι έστελναν προς τον ουρανό τις ευχές και τις επιθυμίες τους για να εισακουστούν. Κάποιοι προσάρμοζαν μικρές φλογέρες στο κεφάλι του αετού, για να σφυρίζουν και να διώχνουν τα κακά πνεύματα, ενώ πολλοί ήταν εκείνοι που ύψωναν ομαδικά τους αετούς, σαν προσευχή στον ουρανό, κι έψαλλαν ύμνους.

Το πιο εντυπωσιακό ίσως στοιχείο στην ιστορία του χαρταετού είναι η χρήση του για στρατιωτικούς σκοπούς. Συγκεκριμένα, στην Κίνα κατασκευάζονταν αετοί που σήκωναν ανθρώπους, με σκοπό να χρησιμεύσουν σαν… εναέρια παρατηρητήρια. Ο αυτοκράτορας Γουέν Χσουν Τι έκανε μάλιστα πειράματα πτήσεων με αετούς φτιαγμένους από μπαμπού, βάζοντας ως «πιλότους» κρατούμενους, που αν τελικά επιζούσαν της «επικίνδυνης αποστολής» κέρδιζαν την ελευθερία τους! Ο Μάρκο Πόλο περιγράφει τέτοιες «επανδρωμένες πτήσεις».

Για να εξελιχθεί η χρήση των χαρταετών από θρησκευτική και στρατιωτική σε ψυχαγωγική, χρειάστηκε να περάσουν εκατοντάδες χρόνια. Άλλες δημοφιλείς χρήσεις των χαρταετών, πέρα από τη διασκέδαση, έγιναν το… εναέριο ψάρεμα και η ανύψωση βαρών –μέχρι και οικοδομικών υλικών!

Την περίοδο που ο χαρταετός αποτέλεσε καθημερινό παιχνίδι των παιδιών, προέκυψε η ανάγκη καθιέρωσης ειδικού επαγγέλματος για την κατασκευή του. Το αποτέλεσμα ήταν οι Κινέζοι να εξελιχθούν σε κορυφαίους δεξιοτέχνες του χαρταετού, που τις τελευταίες δεκαετίες παρουσιάζει πολύ μεγάλη ανάπτυξη και δημοτικότητα, τόσο ως άθλημα όσο και ως δημιουργική δραστηριότητα.

Οι κινέζικοι αετοί, που κατασκευάζονται από χαρτί και μετάξι, είναι χωρισμένοι σε τέσσερις διαφορετικούς τύπους προέλευσης: του Πεκίνου, Weifang, Tianjin, και Sichuan. Τα δε σχήματά τους ποικίλλουν: επίπεδοι, κυρτοί, σπειροειδείς και κυβικοί, ενώ τα σχέδια τους, που αποτελούν και έργα τέχνης, βασίζονται σε επτά κατηγορίες: φιγούρες, αντικείμενα, χαρακτήρες, πουλιά, λουλούδια, φυτά και έντομα.




Από τις αρχαίες σαΐτες στα πειράματα του Φραγκλίνου

Η πρωτοβουλία της τεχνικής του χαρταετού δεν έλειψε από την ελληνική αρχαιότητα. Παραδίδεται χαρακτηριστικά ότι ο αρχιμηχανικός Αρχύτας του Τάραντος (4ος αι. π.Χ.) χρησιμοποίησε στην αεροδυναμική του τον αετό, ενώ επίσης σώζεται ελληνικό αγγείο της κλασικής εποχής που απεικονίζει μια κόρη που κρατά στα χέρια της μια μικρή λευκή σαΐτα (είδος αετού) με το νήμα της, έτοιμη να την πετάξει.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι η χώρα μας δεν διέθετε σε αφθονία το χαρτί, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι τα πιθανά πειράματα ή παιχνίδια των αρχαίων θα πρέπει να γίνονταν με πανί, σαν κι αυτό που χρησιμοποιούσαν στα πλοία, τουλάχιστον ως τα χρόνια του Μεσαίωνα.

Ο γνωστός μας χαρταετός φτάνει στην Ευρώπη μετά τον 10ο μ.Χ. αιώνα μέσω των Αράβων. Οι επιβεβαιωμένες πληροφορίες για την παρουσία χαρταετών στη Γηραιά Ήπειρο χρονολογούνται, όμως, αρκετά αργότερα –συγκεκριμένα το 1450 στη Γερμανία και το 1606 στην Ισπανία. Στη δεύτερη περίπτωση, ένας κληρικός αναφέρει στο ημερολόγιό του ότι ο χαρταετός χρησιμοποιείτο σαν παιχνίδι χαράς την «ημέρα του Πάσχα». Πρόκειται για αξιοπρόσεκτη είδηση που δείχνει όχι μόνο την ανοιξιάτικη θέση του χαρταετού στον ευρωπαϊκό ουρανό, αλλά και την πιθανότητα η ανύψωσή του στα ουράνια να συμβολίζει την Ανάσταση.

Στους χρόνους που ακολουθούν, οι χαρταετοί και οι υφασμαετοί χρησιμοποιούνται και για επιστημονικά πειράματα. Το 1752 ο Βενιαμίν Φραγκλίνος στην Αμερική διαπίστωσε με τεχνητό αετό τον ηλεκτρισμό της ατμόσφαιρας και του κεραυνού και κατασκεύασε το αλεξικέραυνο. Το 1880 ο Αυστραλός Hargrave σχεδίασε έναν τεράστιο αετό για μετεωρολογικές παρατηρήσεις. Υπάρχει επίσης η προφορική παράδοση, που βέβαια αγγίζει τα όρια του μύθου, ότι τη μεγάλη γέφυρα του Νιαγάρα την άρχισαν ρίχνοντας απέναντι με «αετό» το πρώτο σχοινί. Άλλοι πάλι λένε ότι έσωσαν ναυαγούς από πλοία που εξόκειλαν στις ακτές, ρίχνοντάς τους ναυαγοσωστικό καλώδιο, επίσης με «αετό».


Τα παιδία παίζει




Τα πλουσιόπαιδα της Ευρώπης που διέθεταν χαρτί (είδος μεγάλης πολυτέλειας), ξεκίνησαν τη χρήση του παιχνιδιού αετού, όπως φαίνεται κι από παλιότερες γαλλικές χαλκογραφίες του 1657 και του 1807 που απεικονίζουν παιδιά με χαρταετούς.

Ο χαρταετός έφτασε στην Ελλάδα, πιάνοντας πρώτα τα λιμάνια της Ανατολής (Σμύρνη, Χίο, Κωνσταντινούπολη), τα λιμάνια της Επτανήσου, έπειτα της Σύρας και των Πατρών και σιγά-σιγά όλα τα αστικά κέντρα, όπου μπορούσε να αγοραστεί σπάγκος και χρωματιστό χαρτί. Τα παιδιά της επαρχίας, με τη σειρά τους, είδαν τα παιδιά των πόλεων να παίζουν με χαρταετούς στην εξοχή και τα μιμήθηκαν, χρησιμοποιώντας πρόχειρα μέσα: ένα κομμάτι χαρτί του μπακάλη (που όμως ήταν βαρύ), ένα φύλλο από τετράδιο του σχολείου, καθώς και νήμα από κουβάρι.

Σήμερα –ευτυχώς ή δυστυχώς– η κατασκευή χαρταετού είναι σχετικά εύκολη υπόθεση. Τις περισσότερες φορές, μάλιστα, δεν χρειάζεται «κατασκευή» και αρκεί η αγορά του. Ακόμα και τότε όμως, αφού δηλαδή έχουμε αγοράσει τον «έτοιμο» αετό, απαιτείται η δική μας δεξιοτεχνία για να φτιάξουμε τα «ζύγια» και η δική μας προσπάθεια για να ανέβει το «χάρτινο πουλί» στον ουρανό. Κι εκεί ακριβώς βρίσκεται η μαγεία του χαρταετού: μας κάνει να κοιτάμε πάντα ψηλά και να αγωνιζόμαστε για να φτάσουμε όλο και ψηλότερα.



Κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Χαν, ένας στρατηγός χρησιμοποιούσε τον χαρταετό κατά ένα πολύ ενδιαφέροντα τρόπο. Κάποια εποχή έπρεπε να καταλάβει με τον στρατό του ένα παλάτι, αλλά συναντούσε δυσκολίες. Αποφάσισε λοιπόν να σκάψει ένα τούνελ, αλλά το βασικό του πρόβλημα ήταν να υπολογίσει το μήκος που έπρεπε να έχει ένα τέτοιο τούνελ. Σήκωσε λοιπόν στον αέρα έναν χαρταετό έχοντας την άκρη του νήματος στο σημείο που ξεκινούσε το τούνελ και τον χαρταετό τον ίδιο να υπερίπταται πάνω από το παλάτι. Με την χρήση απλών γεωμετρικών υπολογισμών μπόρεσε να υπολογίσει με ακρίβεια το μήκος του τούνελ.



Στην Ευρώπη ο χαρταετός κάνει την εμφάνισή του όχι νωρίτερα από το 1400 μ.Χ. από Ευρωπαίους εξερευνητές που επέστρεψαν από την Ασία, όμως το θεωρούσαν απλά ένα αβλαβές παιδικό παιχνίδι. Στους αιώνες που ακολούθησαν, η άποψη αυτή άλλαξε δραματικά.

Τον 18ο αιώνα άρχισε να φαίνεται χρήσιμος σαν επιστημονικό όργανο. Το 1749 ο Σκωτσέζος μετεωρολόγος Alexander Wilson χρησιμοποίησε χαρταετούς για να ανυψώσει θερμόμετρα μέχρι το ύψος των 3000 ποδών για να καταγράψει τις θερμοκρασιακές μεταβολές σε μεγάλο υψόμετρο.

Και μετά τρία χρόνια αργότερα, ο Βενιαμίν Φραγκλίνος εκτέλεσε το διάσημο πλέον σε όλους πείραμα με τον χαρταετό για να αποδείξει ότι οι αστραπές δεν είναι τίποτε άλλο παρά στατικός ηλεκτρισμός. Ο σερ George Cayley πειραματίστηκε με χαρταετό κατά τα έτη 1799 – 1809 στην προσπάθειά του να κατασκευάσει μια μηχανή που θα είναι ικανή να μεταφέρει ανθρώπους στον αέρα.




Το 1853 με τα πειράματά του πέτυχε να πετάξει το πρώτο ανεμοπλάνο ικανό να σηκώσει το βάρος ενός από τους υπηρέτες του σε μια πτήση που κράτησε περίπου 40 δευτερόλεπτα. Στα 1833 ένας βρετανός μετεωρολόγος, ο E.D. Archibald άρχισε να χρησιμοποιεί χαρταετούς για να ανυψώνει ανεμόμετρα, για να καταγράφει την ταχύτητα των ανέμων σε διάφορα υψόμετρα.

Έκτοτε, χιλιάδες χαρταετοί χρησιμοποιήθηκαν για την ανύψωση στους ουρανούς μετεωρολογικών οργάνων για την συλλογή πληθώρας δεδομένων, που βοήθησαν στην πρόγνωση του καιρού. Ήδη από το 1887 ο Archibald άρχισε να τραβάει αεροφωτογραφίες με την χρήση χαρταετών, μια πρακτική που ακόμα και σήμερα εφαρμόζεται. Η χρήση των χαρταετών στην αεροφωτογράφηση είναι μια φτηνή μέθοδος φωτογράφησης καιρικών φαινομένων, ή και ακόμα τοποθεσιών, όπως υφάλους, λείψανα ναυαγίων κλπ.

Με το τέλος του 19ου αιώνα οι χαρταετοί εθεωρούντο σαν ένα σοβαρό επιστημονικό εργαλείο και άρχισαν να παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη μηχανικών πτητικών μηχανών βαρύτερων του αέρα. Σε όλη την Ευρώπη και την Αμερική εκτελούσαν πειράματα με σκοπό να βρεθεί η ιδανική πτητική μηχανή, αλλά μόνο οι αδελφοί Ράιτ το πέτυχαν.

Κατά την διάρκεια των δύο παγκοσμίων πολέμων οι χαρταετοί χρησιμοποιήθηκαν σαν συσκευές παρατήρησης. Το πεδίο οράσεως των γερμανικών υποβρυχίων στο επίπεδο της θάλασσας περιοριζόταν στα 8 χιλιόμετρα, όμως όταν ανύψωναν έναν παρατηρητή στα 400 πόδια, τότε το πεδίο οράσεως αύξανε στα 40 χιλιόμετρα.

Οι χαρταετοί προσέλκυσαν το ενδιαφέρον ξανά στην δεκαετία του 1950 και 1960, όταν ο Francis Rogallo δημιούργησε έναν απόλυτα ευέλικτο χαρταετό χωρίς την χρήση άκαμπτων δοκών. Αντί για δοκούς, αυτό το είδος χαρταετού χρησιμοποιεί τον αέρα να τον κρατά ανοικτό και να διατηρεί το σχήμα του. Το «φτερό του Rogallo» δεν χρησιμοποιείται πλέον σαν χαρταετός, έχει βρει πληθώρα εφαρμογών από τον αμερικανικό στρατό και είναι η βάση κατασκευής για ανεμόπτερα, ή υπέρ-ελαφρά αεροσκάφη.


Το ενδιαφέρον για τους χαρταετούς έχει αναζωπυρωθεί τελευταία, εξ αιτίας κυρίως της ανάπτυξης των "αθλητικών χαρταετών". Αυτού του είδους οι χαρταετοί συχνά χρησιμοποιούν δύο κορδόνια, με τα οποία μπορεί κανείς να τους πλοηγήσει στον αέρα με ταχύτητες που μερικές φορές φτάνουν και τα 100 χμ την ώρα.

Αυτού του είδους οι χαρταετοί δεν είναι νέοι, παλαιότερες μορφές έχουν αναπτυχθεί στην Ασία. Φτιαγμένοι από λεπτό χαρτί και ξύλο μπαμπού, χρησιμοποιούν μόνο ένα κορδόνι αντί για δύο, αυτοί οι χαρταετοί μπορούν να κάνουν μανούβρες μόνο με την αυξομείωση της έντασης στο κορδόνι.

Τραβώντας το κορδόνι, λυγίζουν οι άκρες του αετού και αυξάνεται η ευστάθειά του, ενώ αφήνοντας το κορδόνι ο χαρταετός γίνεται επίπεδος, χάνοντας σε ευστάθεια. Ο έλεγχος σε αυτούς τους χαρταετούς εξαρτάται κύρια στην εμπειρία του χειριστή του. Στην Ασία οι χειριστές αγωνίζονται να καταφέρουν να καταρρίψουν τους αντίπαλους χαρταετούς, χρησιμοποιώντας κορδόνια που μπορούν να κόψουν τα κορδόνια των άλλων. Οι χαρταετοί με πολλαπλά κορδόνια δεν είναι νέοι στην Ευρώπη.



Στα 1826 ο George Pocock χρησιμοποίησε χαρταετούς με τέσσερα κορδόνια για να σύρει καρότσια στη αγγλική ύπαιθρο με ταχύτητα 30χμ την ώρα. Το κορδόνια αυτά χρησιμοποιήθηκαν για τον έλεγχο των χαρταετών όπως περίπου τα πανιά των καραβιών.

Στην δεκαετία του 1960 οι χαρταετοί με δύο κορδόνια άρχισαν να γίνονται περισσότερο δημοφιλείς στην αγορά, ειδικότερα όταν ο Peter Powell λανσάρισε τον Stunt Kite. Μετά την παρουσίαση αυτού του χαρταετού, παρουσιάστηκαν αρκετές βελτιστοποιήσεις. Μια από αυτές αφορά την παρουσίαση του αετού σχήματος δέλτα.

Ο αετός τύπου δέλτα, είναι ανεμόπτερο που χρησιμοποιεί υλικά που αρχικά χρησιμοποιήθηκαν από την βιομηχανία του διαστήματος. Υλικά όπως το κεβλαρ έχουν μεγάλες αντοχές στις τάσεις, ενώ παράλληλα έχουν πολύ μικρό βάρος.

Η πλέον πρόσφατη βελτίωση στους χαρταετούς είναι η επαναφορά των αετών με τέσσερα κορδόνια. Αυτοί οι «τετραπλοί» χαρταετοί μπορούν να πετάξουν και προς τις τέσσερις κατευθύνσεις. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι νέα, αλλά η ιδέα είναι παλιά. Οι αδελφοί Ράιτ χρησιμοποιούσαν τους τετραπλούς αετούς για να δοκιμάσουν τις ιδέες τους σχετικά με το δίπλωμα των φτερών. Η αρχή της χρήσης των τεσσάρων κορδονιών είναι απλή.

Ο χειριστής κρατά από ένα ζευγάρι κορδόνια σε κάθε χέρι. Κάθε ζευγάρι είναι δεμένο στο πάνω και στο κάτω μέρος του αετού, και περιστρέφοντας έναν άξονα που κρατά ο χειριστής και που ενώνει όλα τα κορδόνια. Μπορεί και αλλάζει την γωνία πρόσπτωσης του αετού.

Αν και αυτού του είδους αετοί είναι βαρείς να ελέγξει κανείς, δίνει την δυνατότητα στον χειριστή να μάθει περισσότερα σχετικά με τις ιδιότητες των αετών σε συνάρτηση με την επίδραση του αέρα. Έτσι, οι χαρταετοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε σαν άθλημα είτε σαν χόμπι. Eπιπρόσθετα πλεονεκτούν στα εξής: είναι φτηνοί, κατασκευάζονται εύκολα, και το σημαντικότερο, μαθαίνουν τον χρήστη περισσότερα για τον φυσικό κόσμο.

ΠΗΓΗ...http://www.inout.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Η λίστα ιστολογίων μου

Σελίδες

Protected by Copyscape Plagiarism Checker